Η Ζωντανή Θάλλασσα Που Ονειρευόταν Ξύπνια, Ρίτσαρντ Φλάναγκαν

«…η ομορφιά είναι αυτή που δεν μπορούν να αντέξουν οι άνθρωποι. Πως αυτό που εξαφανιζόταν στην πραγματικότητα δεν ήταν όλα τα πουλιά και τα ψάρια και τα ζώα και τα φυτά, αλλά η αγάπη…»

Ο Ταζμανός συγγραφέας, βραβευμένος με Booker 2014  για το βιβλίο του «Το μονοπάτι για τα βάθη του Βορρά», επιστρέφει με αυτό το δυστοπικό cli-fi μυθιστόρημα, το οποίο γράφτηκε σε πραγματικό χρόνο το καλοκαίρι του 2018, όταν τεράστιας έκτασης πυρκαγιές κατέκαψαν μεγάλο κομμάτι της Ηπειρωτικής Αυστραλίας, οδηγώντας στο θάνατο χιλιάδες ζώα και καταστρέφοντας ένα ολόκληρο οικοσύστημα.

Στον άλλοτε ανέγγιχτο τόπο της Ταζμανίας, που τώρα έχει γίνει βορά των τουριστών και των κλικ στα social media, σε αυτό το ζοφερό αστικό τοπίο λαμβάνει χώρα η ιστορία του Φλάναγκαν, πλαισιωμένη από εικόνες Αποκάλυψης. Μέσα από κλειστοφοβικές περιγραφές, διαβάζουμε πως οι  ήρωές του ζουν σε  μια Αυστραλία που την καταπίνουν οι πύρινες γλώσσες, το νερό στερεύει, η ζέστη είναι ανυπόφορη, η ξηρασία προ των πυλών κι η στάχτη έχει απλώσει παντού το γκρίζο της δίχτυ. Συνθέτοντας αυτό το αποπνικτικό σκηνικό, ο συγγραφέας μας αφηγείται την ιστορία της ηλικιωμένης Φράνσι, η οποία νοσηλεύεται στο Βασιλικό Νοσοκομείο του Χόμπαρτ, πάσχοντας από μια σειρά νοσημάτων, με τα τρία της παιδιά να βρίσκονται στο προσκεφάλι της. Η Άννα, αρχιτέκτονας στο επάγγελμα, είναι η κύρια αφηγήτρια της ιστορίας, μέσα από τη φωνή της οποίας μαθαίνουμε πράγματα όχι μόνο για τη σχέση της με την άρρωστη μητέρα της αλλά και για την αποξένωση με τον ενήλικο πλέον γιο της.

Και τα τρία παιδιά της Φράνσι επιχειρούν με νύχια και με δόντια να την κρατήσουν στη ζωή, επιστρατεύοντας μια σειρά ιατρικών μεθόδων, ιδιαίτερα οδυνηρών για εκείνη κάποιες φορές. Όμως η προσπάθειά τους αυτή, δεν είναι απόρροια αγάπης αλλά ενοχών για το χαμένο χρόνο που αμέλησαν να μοιραστούν με την ετοιμοθάνατη πλέον μητέρα τους κι ισοδυναμεί με την άρνηση τους να αποδεχτούν αυτό στο οποίο έχουν μετατραπεί, δηλαδή σε άψυχες ανθρώπινες μηχανές. Απελπισμένοι πλέον, σπαταλούν υπέρογκα ποσά για να σώσουν τη μητέρα τους, καθώς η επιβίωσή της αποτελεί το μοναδικό συνδετικό κρίκο με το παρελθόν και τον πραγματικό τους εαυτό.

Ο συγγραφέας, ουκ ολίγες φορές, στηλιτεύει τη σαρωτική επέλαση των social media στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου, στην μαζοποίηση στην οποία οδηγείται, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα το να χάσει την πραγματική του ταυτότητα ενώ βυθίζεται αποχαυνωμένος μπροστά σε μια οθόνη όπου η ζωή του περνάει όσο γρήγορα περνάνε οι εικόνες ενός  scroll down. Μήπως η σύγχρονη ζωή δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια προσαρμογή στον επερχόμενο αφανισμό μας;…Αναρωτιέται ο συγγραφέας και κάνει τον αναγνώστη να αναδευτεί από δυσφορία στη θέση του.

 

Μέσα σε αυτό το σύγχρονο και δυστυχώς τόσο επίκαιρο μυθιστόρημα με την ευρηματική πλοκή και την εθιστική του γραφή, ο συγγραφέας παραλληλίζει τη μητέρα που αργοπεθαίνει με τη φύση και τον αργό της θάνατο και μιλά για την ψευδαίσθηση που συντηρούμε ότι είμαστε άτρωτοι, ότι θα είμαστε πάντα νέοι και υγιείς και κυρίως ότι αυτός ο πλανήτης θα συνεχίζει να υπάρχει για να συντηρεί αυτή μας τη ματαιοδοξία. Η Φράνσι, μέσα στις παραισθήσεις των φαρμάκων που της χορηγούνται, βλέπει ασταμάτητα όνειρα κι έτσι μετατρέπεται σε μια ζωντανή θάλασσα που ονειρευόταν ξύπνια.

Στο βιβλίο του Φλάναγκαν απαντώνται αναρίθμητα θέματα όπως η απώλεια, ο θάνατος, το αποτύπωμα που αφήνουν πάνω μας τα παιδικά μας χρόνια, η οικολογική καταστροφή που συντελείται στον πλανήτη, η αλόγιστη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, η σεξουαλική κακοποίηση, η παγκοσμιοποίηση κι ο υπερκαταναλωτισμός και κυρίως η απουσία της αγάπης από τη ζωή μας.

Είναι ένα βιβλίο που πραγματικά αξίζει να διαβάσετε.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.