Χρονοκαταφύγιο, Georgi Gospodinov

 

             «Όταν δεν υπάρχουμε σε κανενός τη μνήμη, υπάρχουμε γενικώς;»

Στο «Χρονοκαταφύγιο», ο αφηγητής του βιβλίου συναντά έναν άγνωστο γεροντολόγο-ψυχίατρο, έναν άνθρωπο που δεν ανήκει πουθενά αλλά ταξιδεύει στο χρόνο όπως άλλοι ταξιδεύουν στον κόσμο. Ο αφηγητής του Gospondinov,άλλοτε συνομιλεί με τον ήρωα αυτό κι άλλοτε ήρωας κι αφηγητής γίνονται ένα. Μαζί θα αποφασίσουν να ανοίξουν στη Βιέννη μια κλινική για το παρελθόν, ένα «Χρονοκαταφύγιο» όπου άνθρωποι που πάσχουν από Αλτσχάιμερ, θα πληρώσουν για να αποκτήσουν «δικαίωμα στην ανάμνηση της ευτυχίας», αφού οι ίδιοι θα επιλέξουν σε ποια δεκαετία της ζωής του επιθυμούν να επιστρέψουν. Τι γίνεται όμως όταν η αφύπνιση της μνήμης φέρει στην επιφάνεια τραυματικές εμπειρίες βαθιά θαμμένες μέσα μας;

Μέσω της παντελούς έλλειψης γραμμικής αφήγησης, ο συγγραφέας μας αφηγείται την εξέλιξη του εγχειρήματός τους καθώς και τι συνέβη όταν ολόκληρα κράτη αποφάσισαν να προχωρήσουν σε δημοψήφισμα ώστε να επιλέξουν την πιο ευτυχισμένη δεκαετία και να επιστρέψουν σε αυτή. Στην αφήγησή του παρεμβάλλονται εξιστορήσεις ασθενών, μέσα από τις οποίες αναδύονται συγκλονιστικές ιστορίες ζωής ανθρώπων που τώρα έχουν βυθιστεί στη λήθη, αλλά και αμέτρητοι στοχασμοί του συγγραφέα πάνω σε φιλοσοφικά ερωτήματα που αφορούν τη μνήμη, το παρελθόν, την ευτυχία, το γήρας και το θάνατο.

Ο Gospodinov παραλληλίζει τους ανθρώπους με σάρκινες μηχανές που «παράγουν ασταμάτητα παρελθόν» κι αναρωτιέται τι συμβαίνει στον άνθρωπο όταν τον ξεχάσουν όλοι. Όταν σβήσει η ανάμνηση, σβήνει κι η ίδια μας η υπόσταση;

To «Χρονοκαταφύγιο», το πρώτο βιβλίο του συγγραφέα που διαβάζω, είναι ένα μυθιστόρημα ασύλληπτης ευφυίας, με ένα υποδόριο χιούμορ που όμως κόβει σαν ξυράφι, ένα έργο μελαγχολικό και τρυφερό συνάμα, από έναν συγγραφέα γεμάτο ενσυναίσθηση προς τον αναγνώστη του. Τολμώ να πω πως ο Gospondinov έγραψε ένα βιβλίο από την καρδιά για την καρδιά, εξασφαλίζοντας μια θέση για το βιβλίο του στη δική μου.

Πέντε αστέρια από μένα για το πρώτο βιβλίο της χρονιάς!

 Tο βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος.